akyl

Adamyň pikirlenmek ukuby, aňly-düşünjeli durmuşyň esasy.

∙ Gujur azat, kuwwat azat, baş azat, Duýgy azat, akyl azat, huş azat. (N. Pomma, Saýlanan eserler)

∙ Akyl ýaşda bolmaz, başda bolar. (Nakyl)

∙ Gahar öňden ýörär, akyl-yzdan. (Nakyl)

◊ akyl bermek — Nesihat etmek, öwüt öwretmek.

◊ akyl kesmek — Akylyň ýetmek, düşünmek, bilmek.

◊ akyldan azaşmak — Akylyňy aldyrmak, däliremek.

◊ akyldan ýazmak — seret akyldan azaşmak

◊ akyly doluşmak — Akyl taýdan kämilleşmek, akyly goýalyşmak, akyllanmak.

◊ akyly goýalyşmak — Akyllylyk derejesi artmak, akyllanmak, goýazylaşmak.

∙ Ýaşlar akyly goýulyşmadyk adamlardar. (A. Gowşudow, Eserler)

◊ akyly ýetmek — Akyly kesmek, düşünmek, bilmek.

∙ Onuň iň kiçi oglunyň hem akyly ýetipdir.

◊ akylyny aldyrmak — seret akylyňy ýitirmek

◊ akylyny almak — Bütinleýin bir zadyň yşkyna düşürmek, bir zada berilmegini gazanmak.

∙ Yşkyň höwesi onuň akylyny alypdyr.

◊ akylyňy ýitirmek — Ugursyz pikire gitmek, akmaklyk etmek.